چاپ فلکسو یا فلکسوگرافی Flexography یکی از انواع روش‌های چاپی است که در انجام آن از صفحات یا کلیشه‌های چاپی استفاده میشود. فلکسو از متدوال‌ترین روش‌های چاپی است و از آن برای چاپ به روی موادی که خاصیت غیرجاذب مثل فیلم‌های بسته‌بندی، دارند استفاده میشود. نام دیگر چاپ فلکسو، چاپ برجسته است دلیل این نامگذاری هم بخاطر سطوح برجسته به روی کلیشه است. به روی سطوح مختلف از جمله کارتن، فیلم پلیمری، فویل و کاغذ قابلیت انجام چاپ فلکسو امکان‌پذیر می‌باشد. از لحاظی میتوان چاپ فلکس را شبیه به لترپرس دانست البته در یکسری موارد با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند که در ادامه به آن میپردازیم.
اولین ماشین چاپ در سال 1890 در لیورپول انگلستان توسط شخصی بنام بیبی بارون به همراه پسرانش ساخته شد. با گذشت زمان در سال 1900 چاپخانه‌های اروپایی با بکارگیری صفحات لاستیکی که برای چاپ هستند و همچنین آنیلین نفت که مبنای آن جوهر است یک شیوه چاپی جدید به نام چاپ آنیلین را بنیان نهادند. بدلیل تولید بالای ماشین‌های چاپی در آن زمان این فرآیند Gummidruck یا چاپ لاستیکی نامیده شد. در قرن 20 بکارگیری از این روش فراگیر شد طوری که در بسته‌بندی‌های مواد غذایی به وفور قابل رویت بود.
اما در سال 1940 سازمان غذا و داروی آمریکا رنگ‌های آنیلین را بعنوان یک ماده مضر و نامناسب برای بسته بندی مواد غذایی اعلام کرد. نتیجه اعلام این موضوع در کشورهای مختلف کاهش فروش این دستگاه چاپی شد. شخصی بنام فرانکلین ماس در سال 1951 با برگزاری یک نظرسنجی اقدامی در جهت تغییر نام روش چاپ لاستیکی نمود. در نهایت از بین سه نام Rotopake، Permatone و Flexographic اکثریت آرا بر آن شد که نام Flexographic را انتخاب کنند. با گذشت سالها و انجام آزمون و خطاها نتیجه کار به این رسید که امروزه چاپ فلکسو بعنوان یکی از روش‌های مقرون بصرفه چاپی انتخاب گردد
مزیت‌های این روش چاپی بالا است به همین دلیل بکارگیری آن نیز هر روزه در حال افزایش است. از جمله آنها میتوان به:
چاپ فلکسو را به روی محصولات پر مصرفی میتوان مشاهده کرد که در طول روز با آن بسیار سر و کار داریم. مثل جعبه دستمال کاغذی، لوازم التحریر، دفتر، برچسب اموال و … از جمله مثال‌هایی هستند که به صورت واضح میتوان روی آنها این مدل از چاپ را مشاهده کرد.
علت محبوبیت این روش چاپی نسبت به بقیه:
با وجود مزیت‌هایی که گفته شد معایبی در این روش وجود دارد که از جمله آنها موارد ذیل می‌باشند:
از نظر نوع چاپی فلکسوگرافی به 3 دسته تقسیم میشود:
به صورت کلی ماشین چاپی فلکسو از 4 بخش تشکیل میشود:
بخش تغذیه یا رول بازکن محصولی که قرار است روی آن فرآیند چاپ صورت گیرد باز میشود. این محصول میتواند کاغذ، مقوا و یا هر چیز دیگر که قابلیت چاپ پذیری با روش فلکسو را دارد، قرار گیرد. در برج چاپ ماشین یا چاپ مخزن رنگ‌ها به سمت سیلندر آنیلوکس منتقل می‌شوند. این سیلندر دارای سوراخ‌های ریز است که باعث می‌شوند رنگ‌ها به روی کلیشه پاچیده شود و کلیشه روی کاغذ قرار داده شود. برای اینکه نتیجه کار یک چاپ معقول باشد حجم مرکب انتقالی توسط نوردآنیلوکس کنترل میگردد. این کنترل باعث میشود تا سطح کارمان لکه یا نقطه کثیفی که حاصل از حجم مرکب اضافی است دیگر وجود نداشته باشد. یک قطعه در دستگاه فلکسو بنام تیغه چاپ وجود دارد که نام آن Doctor Blade است.
پس از چاپ، لفاف به بخش خشک کن انتقال می‌یابد. در ابتدا تحت تاثیر هوای گرم قرار میگیرد که این عمل باعث خشک شدن جوهر و رنگ میگردد. میزان گرمایی که با آن خشک شدن انجام میگیرد باید بر اساس جنس پوشش باشد. چون اگر دما کمی بیشتر شود باعث جمع یا تا شدن لفاف میگردد. بعد از طی شدن این مرحله لفاف مورد نظر به بخش خنک کننده هدایت میشود تا دمای پوشش به دمای اولیه بازگردد. مرحله نهایی بخش تحویل یا رول کردن است که این مورد به روش‌های مختلف انجام میشود.
تیغه دکتر بلید (راکل) یا Doctor Blade یک وسیله پرکاربرد در صنعت چاپ است. این تیغه با انتخاب زاویه صحیح قراگیری نسبت به سیلندر آنیلوکس یا گراور باعث میشود تا همه رنگ‌های اضافی پاک شوند و مرکب‌های اضافی به مخزن ذخیره مرکب بازگردانده شوند. جنس این تیغه‌ها عموما از آلیاژ فولاد و کربن است. علت استفاده از این آلیاژها کاهش اصحکاک و خورندگی است. ضخامت تیغه‌های داکتر بلید معمولا 100 تا 250 میکرومتر است که البته بسته به نوع کاربری تغییراتی در آن ایجاد میشود.
چاپ فلکسو معمولا با دستگاه چاپ رول و در برخی موارد با دستگاه های ورقه‌ایی انجام میشود. از این رو دستگاه‌های بکار رفته در چاپ فلکسو به شکل ستونی، افقی و سیلندر مرکزی است.
این مدل از دستگاه بعنوان اولین دستگاه طراحی شده در روش فلکسو به حساب می‌آید. واحدهای چاپ به صورت جداگانه و عمودی در این دستگاه نسبت به هم قرار دارند. در این دستگاه هر واحد چاپ سیلندر فشار چاپی خودش را دارد. یکی از معایب این روش یا دشواری‌هایی که دارد کنترل انطباق (رجیستر) و ثابت نگه داشتن رنگ‌ها است. بهترین کارایی دستگاه فلکسو ستونی برای چاپ رول‌های ضخیم که وزن بالایی هم دارند.
این دستگاه نیز از واحدهای جداگانه چاپی تشکیل می‌شوند. که ساختار آنها به صورت افقی پشت یکدیگر قرار میگیرند. کاربری این مدل از دستگاه برای رول‌های کم عرض و کارتن و یا حتی لیبل مناسب است.
در چاپ سیلندر مرکز واحدهای چاپی حول یک سیلندر قرار دارند. در زمان چاپ با چرخیدن دور یک سیلندر فشار چاپ کشیده نمی‌شود. با وجود این ویژگی چاپ روی سطوح نازک انجام میشود. رجیستر روی سیلندر مرکز آسان‌تر است. تنها مشکلی که این نوع روش چاپی دارد این است که میتوان با استفاده از این مدل روی یک سطح رول چاپ انجام شود.
کلیشه وسیله‌ایی است که از طریق آن مرکب به سطح چاپ انتقال پیدا میکند. در روش فلکسو به 2 روش کلیشه ساخته میشود:
در فلکسوگرافی کلیشه‌ها از جنس فوتوپلیمری هستند. کلیشه‌های دیجیتال بیشتر در دستگاه‌های تولید شده توسط شرکت اسکو مورد استفاده است البته شرکت‌های کداک، کرون و لوشر هم در این بخش فعالیت دارند. کلیشه‌های بکار رفته در چاپ فلکسو ژلاتینی هستند. کلیشه با چسب روی سیلندر چسبیده میشود. با قرار گرفتن کلیشه به روی سینی رنگ و با فشاری که روی سطح مورد نظر وارد میشود عملیات چاپی انجام میشود. طول عمر کلیشه‌ها با گذشت زمان بر اثر برخورد با زینک، رنگ و حلال‌ها کاهش پیدا میکند.
Hi, this is a comment.
To get started with moderating, editing, and deleting comments, please visit the Comments screen in the dashboard.
Commenter avatars come from Gravatar.